Magazine wordt geladen…

  • 4.Klimaatadaptatie

    • Onze speerpunten
    • Werken aan klimaatadaptatie in de periode tot en met 2027
    • Ons werk in de praktijk
  • Slide 1

    Balans tussen water
    vasthouden én water afvoeren

    Dat ons klimaat verandert weten we al langer en daar bereiden we ons ook al op voor. De klimaatverandering lijkt echter sneller te gaan dan eerst gedacht en het ene na het andere weerrecord wordt verbroken. De hevige regenval in 2010, 2014, 2016 en 2018 en de droogte in 2018 tot en met 2020 boden een voorproefje van wat kan gebeuren. Extreme regenval en extreme droogte stellen onze omgeving en ons waterschap voor een enorme uitdaging. Het watersysteem aanpassen aan een extremer klimaat is een grote operatie. Dan bedoelen we niet alleen onze eigen beken, stuwen en watergangen, maar ook het waterbeheer in steden, dorpen, bedrijven, natuur- en landbouwgebieden. Iedereen is aan zet. Om de klimaatverandering een stap voor te blijven, is nu het moment om de plannen gereed te hebben en te starten met de uitvoering. Daarom is klimaatadaptief denken en handelen de basis van al ons werk en dat verwachten we ook van onze partners.

    Onze speerpunten:


    • Samen klimaatadaptief inrichten van stad en land
    • Aanpakken grootste wateroverlastknelpunten
    • Risicogestuurd peilbeheer en onderhoud
    • Elke druppel vasthouden en pas afvoeren als het moet

    Bekijk hier de video over het veranderende klimaat.

  • Werken aan klimaatadaptatie in de periode tot en met 2027

    • We werken samen aan een klimaatadaptieve inrichting van Limburg
    • We passen ons onderhoud en peilbeheer aan op een extremer klimaat

    Bekijk de kaart met de maatregelen

  • We werken samen aan een
    klimaatadaptieve inrichting van
    Limburg

    • We werken met alle betrokkenen aan herstel van de waterkringloop
    • We voeren de klimaatadaptatie gebiedsgericht uit
    • We toetsen het watersysteem aan de normen
    • We beperken de wateroverlast vanuit ons systeem
    • We werken de uitkomsten van LIWA uit
    • We richten beekdalen in als klimaatbuffer
    • We adviseren over waterneutraal plannen en bouwen
    • We stimuleren afkoppelen van regenwater
    • We informeren over de risico’s van wateroverlast
    • We zoeken innovatieve en duurzame oplossingen

    We werken met alle betrokkenen aan herstel van de waterkringloop

    De sleutel tot een klimaatadaptieve inrichting van het landschap zit in het zo goed mogelijk herstellen van de natuurlijke waterkringloop. Dat betekent vooral neerslag beter infiltreren en langer vasthouden in de bodem (het langzame systeem) in plaats van afvoeren via drainage, sloten en beken (het snelle systeem). Als waterschap werken we voortvarend aan maatregelen in ons eigen systeem, maar voor veel maatregelen zijn anderen aan zet. Samen onderzoeken we maatregelen en voeren ze uit waar kansrijk in een nader te bepalen taakverdeling. Veel maatregelen vragen ook ruimte. We spannen ons in om samen met provincie en gemeenten deze ruimteclaims vast te leggen in omgevingsplannen en visies.

    We voeren de klimaatadaptatie gebiedsgericht uit

    Samen met onze Limburgse waterpartners maken we iedere zes jaar een klimaatadaptatieprogramma. Per gebied maken we gezamenlijk afspraken over de stappen in het klimaatbestendig maken van Limburg. Uitgangspunt is dat elke partij de maatregelen uitvoert die bij zijn taak hoort. Als waterschap organiseren we deze samenwerking als coördinator van de Klimaattafel Limburg. Gezamenlijkheid staat voorop. Niemand mag achterover leunen.

    We toetsen het watersysteem aan de normen

    Het Waterschap beoordeelt iedere zes jaar of het watersysteem nog voldoet aan de normering zoals vastgesteld in de Provinciale Omgevingsverordening. Vanaf 2021 doen we dat cyclisch. We gaan bij de toetsing en bij het ontwerp steeds uit van de meest actuele neerslagstatistieken.

    We beperken de wateroverlast vanuit ons systeem

    Het aanpakken van wateroverlast doen we deels onder de vlag van het uitvoeringsprogramma Water in Balans. Als waterschap kunnen we de ambitie niet alleen waarmaken. Maatregelen zijn nodig in het landelijk gebied, het stedelijk gebied, bij de eigen woning en in het regionale watersysteem. Het doel is om het watersysteem te laten voldoen aan de normen voor wateroverlast zoals vastgesteld door de provincie. Waar we niet aan de norm voldoen, hebben we een knelpunt. We prioriteren de knelpunten op ernst. We streven ernaar knelpunten zo snel mogelijk op te lossen maar gaan er van uit dat we tenminste tot 2035 nodig hebben.

    Bekijk de
    vier knoppen om aan te draaien

    We werken de uitkomsten van LIWA uit

    De Limburgse Integrale Watersysteem Analyse (LIWA) heeft veel bruikbare informatie opgeleverd over de knelpunten en kansen in het Limburgse watersysteem. In overleg met de project-partners zijn haalbare maatregelen opgesteld en ruimtelijke strategieën verkend:

    • Het jaarrond hanteren van een peil van 50 cm –mv of hoger in het landelijk gebied met waterschapsstuwen, boerenstuwen en peilgestuurde drainage. Het toepassen van subirrigatie en het uitvoeren van pilots voor gezonde landbouwbodems die circa 10 mm extra regenwater infiltreren.
    • Voor het stedelijk gebied is gerekend met het in 2030 uitkomen op een totaal afgekoppeld verhard oppervlak van 25% of meer.
    • In de natuurgebieden wordt winst behaald door het vasthouden van water en waterretentie bij extremen.
    • Een integrale beekdalontwikkeling.
    • In het Heuvelland wordt ingezet op goed bodembeheer en uitvoeren van de met de landbouw geselecteerde haalbare maatregelen om water vast te houden op percelen. Ook verruwing van de plateauranden en droogdalen met waterremmende en watervasthoudende elementen zoals grasland, heggen, graften, poelen en bosjes kan hieraan bijdragen. Verder wordt voor de waterkwaliteit ingezet op ander grondgebruik in de intrekgebieden van bronnen en in grondwaterbeschermingsgebieden. De maatregelen die hierbij horen werken we in deze planperiode gebiedsgericht uit.

    We richten beekdalen in als klimaatbuffer

    In de planperiode gaan we in twee beekdalen aan de slag met integrale beekdalontwikkeling om ze geschikter te maken als buffer om extremen in het klimaat op te vangen. Dit zijn de Groote Molenbeek en de Geul, inclusief delen van de zijbeken. Andere kansrijke beken zijn de Tungelroyse beek, de Geleenbeek en andere beken waarbij een stapeling van doelen speelt.

    Bekijk hier de animatie over beekdalontwikkeling

    We adviseren over waterneutraal plannen en bouwen

    Door ruimte te geven aan het water en het slim inrichten van Limburg kunnen we de gevolgen van overstromingen beperken. Denk hierbij aan het vrijhouden van dalen en het hoger plaatsen van gebouwen. Om dit te bereiken werken we nauw samen met de verantwoordelijken voor de ruimtelijke ordening: rijk, gemeenten en provincie. We nodigen projectontwikkelaars, stedenbouwers, planologen en rioleringsadviseurs uit om nieuwe projecten samen met ons waterneutraal te maken door voldoende ruimte voor berging en afvoer van regenwater te reserveren.

    We stimuleren afkoppelen van regenwater

    In Limburg verdwijnt nog steeds te veel schoon water in de riolering. Om dit te verminderen gaven we de afgelopen periode samen met de provincie gemeenten subsidie voor het afkoppelen van regenwater door particulieren. Eind 2021 evalueren we de regeling. Grote bedrijventerreinen zien we als laaghangend fruit waar relatief eenvoudig veel te bereiken is. We denken hier onder andere met de Limburgse Werkgeversvereniging graag over mee. Bij nieuwbouw is regenwater uit het riool houden inmiddels vanzelfsprekend. Een belangrijk hulpmiddel om afkoppelen te promoten is de gezamenlijke campagne Waterklaar www.waterklaar.nl.

    We informeren over de risico’s van wateroverlast

    Wij vinden het belangrijk dat alle inwoners en bedrijven weten tot welk niveau Waterschap Limburg bescherming tegen wateroverlast kan bieden en waar hun eigen verantwoordelijkheid begint. Met gemeenten bepalen we welke aanpak hiervoor het beste is. We bieden informatie aan over maatregelen aan de eigen woning, bijvoorbeeld via www.wachtnietopwater.nl. Voor enkele gebieden werken we aan neerslagsignalering en hoogwatervoorspellingsmodellen.

    We zoeken innovatieve en duurzame oplossingen

    Een herijking van het systeem vraagt ook om een andere aanpak en innovatieve oplossingen. Dit doen we samen met kennisinstituten, bedrijven en onze partners in het veld. Voor pilots hebben we twee proefregio’s, namelijk de stroomgebieden van de Groote Molenbeek en de Geul.

  • We passen ons onderhoud en peilbeheer aan op een extremer klimaat

    • We houden water in watergangen zoveel mogelijk vast
    • We optimaliseren de waterverdeling
    • We adviseren over efficiënt watergebruik

    We houden water in watergangen zoveel mogelijk vast

    We richten ons onderhoud en peilbeheer primair op het vasthouden van water. Pas wanneer het nodig is, voeren we water af. Dit doen we door:

    • Het ontwikkelen van dynamisch en risicogestuurd onderhoud en peilbeheer.
    • Het automatiseren van stuwen en het aansturen vanuit een centrale regiekamer.
    • Het onderzoeken of het mogelijk is om richtlijnen op te stellen voor het vasthouden van water.
    • Het plaatsen we nieuwe vispasseerbare stuwen waar zinnig.
    • Het begeleiden bij boerenstuwen en peilgestuurde drainages.
    • Het plaatsen van tijdelijke dammen in watergangen bij droogte.
    Bekijk hier de animatie over droogte

    We optimaliseren de
    waterverdeling

    Vanuit de Maas wordt water naar hoger gelegen gebieden gebracht via het Limburgse en Belgische kanalenstelsel. De hoeveelheid water die de Maas in de zomer kan leveren aan Noord-Brabant en Limburg is maximaal 5,4 m3/s, terwijl de vraag naar water groeit door de droge zomers. Om het beschikbare water beter te verdelen en efficiënter te kunnen gebruiken, gaan we het aanvoersysteem optimaliseren. Ook onderzoeken we de mogelijkheid om de kosten van de wateraanvoer door te berekenen aan de gebruikers.

    We adviseren over efficiënt watergebruik

    Grondwateronttrekkingen staan onder maatschappelijke druk als gevolg van droogte. Daarom adviseren we gebruikers van grondwater over het effectiever omgaan met het onttrokken grondwater. Samen met bedrijven experimenteren we met bedrijfswaterplannen. Inwoners benaderen we via Waterklaar. Tot slot verkennen we het vraagstuk van de toename in particuliere grondwaterputten, die vaak zonder vergunning forse hoeveelheden water oppompen.

Home
4. Klimaatadaptatie
Hoofdstukken
f